به بهانه راه اندازی خط جدید تولید سپتیک تانک در شرکت فرآب صنعت زلال در این مقاله مجدداً به بررسی اجزای سپتیک فاضلاب خواهیم پرداخت.
سپتیک تانک فاضلاب چیست؟
سپتیک فاضلاب به عنوان ساده ترین و همچنین پر کاربردترین دستگاه مورد استفاده در راستای تصفیه فاضلاب به ویژه فاضلاب های انسانی و بهداشتی می باشد.
سپتیک تانک فاضلاب مخزنی است که به کمک آن، فاضلاب به کمک فرایندهایی همچون شناورسازی، ته نشینی و بیولوژیکی تصفیه می گردد.
شرکت فرآب صنعت زلال، مخازن سپتیک فاضلاب های خود را در 3 نوع بتنی و پلی اتیلن و فایبرگلاس می سازد و به مشتریان در سراسر کشور عرضه می کند.
بصورت گسترده، از مخازن سپتیک تانک در ساختمان های مسکونی و واحدهای ویلایی و همچنین مجتمع های مسکونی و ساختمان های اداری، کارگاه های ساختمانی و عمرانی و کارخانجات تولیدی و صنعتی، ساختمان های هتل ها، تمامی فودکورت رستوران ها، و مجتمع های ورزشی و تفریحی استفاده می گردد.
همانطور که در فوق به آن اشاره گردید هر سپتیک تانک فاضلابی از اجزای مختلفی تشکیل شده است.
اجزای مهم هر سپتیک تانک عبارتند از:
1- سیستم ورودی فاضلاب: شامل لوله و بافل (میانگیر) ورودی است.
2- مخزن اولیه سپتیک فاضلاب: که بیشترین حجم سپتیک فاضلاب را به خود اختصاص داده و معمولا 70-60 درصد حجم کل سپتیک فاضلاب مربوط به این بخش است.
3- دیواره جداکننده: که باعث جلوگیری از ورود لجن و چربی و روغنهای شناورشده به مخزن زلال سازی می شود.
4- مخزن زلال سازی: این مخزن تقریبا 30 درصد حجم کل سپتیک فاضلاب را شامل شده و در آن فاضلاب عاری از مواد قابل ته نشینی و شناوری تجمع می یابد.
5- خروج بیو گاز (تهویه): از طریق این مجرا گازهای تولید شده ناشی از فرآیندهای بی هوازی تصفیه فاضلاب که عمدتا متان است از سپتیک فاضلاب خارج می گردد.
6- سیستم خروجی فاضلاب: شامل بافل و لوله خروجی سپتیک فاضلاب می باشد.
مکانیزم عملکرد سپتیک فاضلاب
در قسمت اول، فاضلاب بهداشتی از لوله ورودی وارد بخش اول سپتیک فاضلاب می شود. در این بخش که توسط یک دیواره جدا کننده از بخش دوم مخزن جدا شده است، حجمی معادل دو سوم از کل حجم سپتیک فاضلاب را شامل می شود. با ورود فاضلاب به این بخش، مواد معلق و ذرات خارجی به سبب وزن بیشتر خود به سمت پایین حرکت کرده و در کف مخزن ته نشین می شوند. روغن و چربی ها نیز به دلیل اینکه دارای وزن مخصوص کمتری نسبت به فاضلاب هستند، به سمت بالا حرکت نموده و بر روی سطح شناور می گردند. تجمع مواد ته نشین شده در کف مخزن باعث ایجاد توده ای از لجن شده و میکروارگانیسم ها و باکتری ها در آن تکثیر یافته و رشد می کنند. واکنش های بیولوژیکی که در جریان تکثیر و رشد آنها اتفاق می افتد باعث می شود که مواد آلی آلاینده تجزیه شده و فاضلاب تصفیه گردد. انجام این واکنش ها همچنین سبب تبدیل حجم قابل توجهی از لجن به بیوگاز و کاهش حجم لجن می شود. بیوگاز تولید شده که عمدتاً متان است از طریق لوله خروج بیوگاز از سپتیک فاضلاب خارج می گردد. در ادامه پساب بخش اول با عبور از مسیر ارتباطی تعبیه شده در دیوار جداکننده، وارد بخش دوم سپتیک فاضلاب می وارد بخش دوم سپتیک فاضلاب می شود. در این بخش ذرات بسیار ریز چربی و روغنی که در فاضلاب باقی مانده باشد، بر روی سطح شناور می گردند. در نهایت پساب زلال شده از طریق لوله خروجی از سپتیک فاضلاب خارج می شود. لجن انباشته شده در سپتیک فاضلاب پس از حدود دو سال نیاز به تخلیه دارد. به هنگام تخلیه بهتر است، کمی از لجن را در سپتیک فاضلاب باقی گذاشت. زیرا این لجن حاوی میکروارگانیسم ها و باکتری های موثر در تصفیه بوده و تخلیه کامل آنها باعث طولانی شده زمان راه اندازی مجدد بخش بیولوژیکی سپتیک فاضلاب می شود.
کاربرد سپتیک تانک فاضلاب
ویژگی های سپتیک تانک فاضلاب سبب کاربرد گسترده آنها در بخش های مختلف خانگی، بهداشتی و صنعتی شده است.
انواع سپتیک تانک
اصلی ترین موارد کاربرد سپتیک تانک فاضلاب :
1- استفاده از سپتیک فاضلاب بعنوان پیش تصفیه و تصفیه مقدماتی فاضلاب بهداشتی واحدهای مسکونی، مجتمع های تجاری و اداری، هتل ها و رستوران ها به دلیل قوانین شهرداری و سازمان حفاظت محیط زیست
2- استفاده از سپتیک فاضلاب بعنوان حذف ذرات قابل ته نشینی، چربی و روغن های موجود در فاضلاب رستوران ها و سالن های غذا خوری جهت جلوگیری از پر شدن سریع چاه جذبی و گرفتگی لوله ها به سبب تجمع چربی و ذرات درشت قابل ته نشین
3- استفاده از سپتیک فاضلاب بعنوان متعادل سازی و پمپاژ فاضلاب در سیستم های تصفیه فاضلاب
شهر مشهد مقدس، از جمله شهرهای بزرگ ایران است که مرکز استان خراسان رضوی بوده و هر ساله پذیرای مسافران زیادی از سراسر کشور و همچنین، کشور های همسایه می باشد.
همچنین مشهد مقدس دارای یکی از بزرگترین شهرک های صنعتی ایران می باشد که به دلیل وجود کارخانجات بزرگ ایرانی در این شهرک، این منطقه اقتصادی حائز اهمیت می باشد.
با توجه به وجود شرکت ها و کارخانجات بزرگ در این مناطق، مسئله تصفیه فاضلاب بهداشتی این مراکز، یکی از چالش هایی است که باید توجه ویژه ای به آن نمود. در همین راستا، استفاده از سپتیک تانک فاضلاب یکی از راهکارهایی است که می توان از آن استفاده نمود.
استفاده از سپتیک تانک، از جمله راهکارهای مقرون به صرفه در راستای تصفیه فاضلاب به نسبت پکیج های تصفیه خانه فاضلاب می باشد.
سپتیک تانک از جمله ساده ترین تجهیزات تصفیه فاضلاب می باشد که به عنوان مخزنی به جهت جلوگیری از پخش شدن فاضلاب جامد در نظر گرفته می شود و شامل 2 مخزن می باشد.
در حال حاضر، شرکت فرآب صنعت انواع سپتیک تانک فاضلابی متناسب با نیاز متقاضیان شهر مشهد را تامین می نماید. از جمله سپتیک تانک مشهد می توان به سپتیک تانک پلی اتیلن، سپتیک تانک فایبرگلاس و سپتیک تانک بتنی اشاره نمود.
دستگاه سپتیک تانک مشهد قابلیت فراهم سازی بستر مناسب جهت فعالیت های باکتری های بی هوازی را دارا می باشد که حاصل فعالیت باکتری های بی هوازی، تبدیل فاضلاب جامد به مایع و گاز می باشد.
قابل توجه است که انواع سپتیک تانک، در اغلب صنایع کارایی دارد که این محصول در شهر های صنعتی همچون مشهد، در حال حاضر مورد تقاضا بسیاری از کارفرمایان می باشد.
به گزارش سرویس بازار ایسنا شرکت مهندسی فراب صنعت با یادداشتی به بررسی موضوع سپتیک تانک پرداخته است که در ادامه می‌خوانیم.
آیا به دنبال راه حل مناسب به جهت حذف فاضلاب از محیط زیست هستید؟
آیا اطلاع دارید که سپتیک تانک می تواند از آلودگی آب، خاک و محیط زیست جلوگیری نموده و با تصفیه فاضلاب و تجزیه آن، از ایجاد مشکل زیست‌محیطی محل مورد نظر شما جلوگیری کند؟
آیا به دنبال راهکاری مناسب برای جلوگیری از بوی نامطبوع فاضلاب انباشته شده می‌گردید؟
امروزه متقاضیان بسیار زیادی وجود دارند که به دلیل عدم استفاده از سیستم تصفیه فاضلاب برای محل خود، از مراجع قانونی محیط زیست اخطار دریافت کرده‌اند و برای این منظور و به جهت جلوگیری از آلودگی میکروبی آب چاه، بستر خاک و همچنین محیط زیست، به دنبال راهکاری مناسب می‌گردند که در عین کاهش بار آلودگی میکروبی محیط زیست، باعث جلوگیری از بوی نامناسب در هنگام انباشته شدن فاضلاب گشته و همچنین با توجه به کاهش هزینه‌های مربوطه و صرفه‌جویی در هزینه‌های جاری، رضایت حداکثری را به‌دست آورند.
سپتیک تانک مخزن کوچک نگهداری است که از آن به جهت ته نشینی فاضلاب استفاده می گردد که بابت ایجاد زمان ماند طولانی مدت، فاضلاب موجود در مخزن سپتیک تحت تاثیر باکتری های غیر هوازی موجود در مخزن قرار گرفته شده و به فرمت معلق در خواهد آمد.
ایجاد سرپوش برای مخزن سپتیک تانک از این بابت صورت می گیرد که باعث جلوگیری از بوی نامطبوع فاضلاب گردد و با توجه به اهمیت مخزن سپتیک در جهت جلوگیری از کاهش آلودگی فاضلابی محیط زیست، از این دستگاه به عنوان یک راه حل موقت جهت دفع و تصفیه فاضلاب استفاده می شود.
تمام اتفاقاتی که در مخزن سپتیک انجام صورت می گیرد شامل تصفیه مقدماتی فاضلاب که به آن ته نشینی می گویند می باشد.
مخزن فوق به شکلی طراحی می شود که فاضلاب موجود پس از آنکه وارد مخزن می شود، بدلیل ایجاد شرایط کند شدن در مسیر حرکت جریان فاضلاب، مواد معلق در انتهای مخزن ته نشین شده و بصورت لجن پدید می آید و همچنین، مواد سبک همچون روغن و چربی به شکل کف به تدریج در سطح مایع بصورت شناور قرار می گیرد.
زمانیکه فاضلاب به میزان مشخصی وارد مخزن می گردد از آن سو، به همان میزان پساب از لوله خروجی دفع خواهد شد. در این شرایط لجن ته نشین شده در کف مخزن بدلیل فعالیت باکتری های موجود بی هوازی شروع به هضم لجن موجود کرده و آنها تجزیه می کند و سپس شروع به ایجاد گاز می کند.
این اتفاق در انتها باعث می گردد که حجم قابل توجی از لجن کاهش یافته و به همین جهت هر دو الی چهار سال یکبار با توجه به زمان ماند اولیه می بایست تخلیه گردد.
سپتیک تانک پلی اتیلن ساده ترین روش تصفیه فاضلاب بهداشتی می باشد که بصورت تک واحد در صنعت فاضلاب از آن استفاده می گردد. در این روش، تصفیه مکانیکی و تصفیه زیستی با استفاده از باکتری های بی هوازی صورت می گیرد.
چگونه می توانیم مکان مناسبی جهت قرارگیری سپتیک تانک در محل پروژه را پیدا نماییم؟
در این رابطه چند نکته وجود دارد که در زیر به آن اشاره خواهیم نمود :
روش محاسبه حجم سپتیک تانک
حجم مخزن بر اساس میزان فاضلابی که در آن تخلیه می شود محاسبه می گردد و به شرح ذیل در نظر گرفته می شود.
در صورتیکه میزان حجم فاضلاب جمع آوری شده در شبانه روز حداکثر تا 2000 لیتر باشد، حجم مخزن باید 3 متر مکعب در نظر گرفته شود.
اگر میزان فاضلاب حدود 2000 تا 6000 لیتر باشد، حجم در نظر گرفته شده مخزن 1.5 برابر حجم فاضلاب مورد نظر در نظر گرفته می شود.
زمانیکه میزان فاضلاب حدود 6000تا 60000 لیتر باشد، حداقل حجم در نظر گرفته شده با استفاده از رابطه زیر باید بدست آید.
میزان حجم فاضلاب جمع آوری شده در شبانه روز= Q
حداقل حجم سپتیک تانک =V
استفاده از سپتیک تانک تولید شده توسط شرکت مهندسی فرآب صنعت، با توجه به طراحی مناسب و اصولی توسط کارشناسان فنی شرکت و افزایش راندمان سپتیک تانک فاضلاب ، راهکاری مناسب به جهت حذف مواد معلق ته نشین شده در مخزن گندانبار می باشد و همجنین، راهکاری مناسب به جهت زدودن انواع روغن و چربی و همچنین آشغال های موجود در فاضلاب خواهد بود که این اتفاق با راندمان بسیار بالا در حدود میانگین ۶۰ الی ۸۰ % صورت می گیرد.
پس از آنکه ذرات معلق و موارد اشاره شده در فوق، در مخرن حذف گردید، دیگر پارامترهای مربوط به آلاینده همچون BOD، TSS و COD کاهش یافته و به دنبال آن، قسمتی از جامداتی که از فاضلاب تجزیه می شود. با توجه به وجود چگالی بیشتر، در قسمت کف مخزن بصورت مواد ته نشینی، تجمع خواهد یافت.
در قسمت بعد، پس از طی نمودن مسیر فوق، بخش دیگری از فاضلاب که دارای چگالی نسبتاً کمتری از آب دارند، بر روی سطح فاضلاب آمده و لایه ای را بر روی فاضلاب تشکیل می دهند که معمولاً حاوی اجسام شناور، روغن و چربی می باشند. در این لایه، به دلیل وجود شرایط مناسب برای رشد باکتری ها، انواع باکتری ها رشد نموده که به عنوان باکتری های بی هوازی شناخته می شوند.
کار باکتری های بی هوازی به این صورت است که قسمتی از جامدات موجود در لجن را هضم می کنند و یا آنها را به شکل محلول در می آورند. در چنین شرایطی، حل شدن قسمتی از جامدات در فاضلاب و عبور از سپتیک تانک فاضلابی، باعث می شود که راندمان مربوط به حذف BOD5 سپتیک تانک بصورت میانگین بین ۳۰ تا ۵۰ % می باشد.
با توجه به وجود واکنش بیولوژیکی در مخزن سپتیک، گاز متان تولید می شود که بصورت حباب شکل از کف مخزن به سمت بالا خواهد آمد و باعث می شود تا قسمتی از مواد موجود، در کف مخزن به صورت ته نشین شده قرار نگیرد.
مهمترین دلیل استفاده از دیواره جدا کننده در داخل سپتیک تانک ها، جلوگیری از عبور ذرات جامدی است که در هنگام آزاد سازی حباب ها ممکن است ته نشین نشده باشند و در صورت عدم وجود دیواره داخلی، از مخزن خارج شوند. وجود دیواره سبب می شود تا در فضای دوم مخزن، لجن ته نشین نشده و تجمیع نگردد و فرآیند تصفیه با راندمان بالا صورت گیرد.
اصولا حجم مورد نظر برای طراحی سپتیک تانک فاضلاب به گونه ای است که مدت زمان ۲۴ ساعت برای زمان ماند فاضلاب در نظر گرفته شود. هر چقدر مقدار زمان ماند فاضلاب در مخزن سپتیک بیشتر باشد، باعث می شود تا راندمان فرآیند تصفیه فاضلاب نیز بیشتر شود.
در این راستا، با توجه به در نظر گرفتن موارد اشاره شده و برای بالا بردن راندمان تصفیه فاضلاب، اصولا حجم مورد نظر برای طراحی مخزن سپتیک، کمی بیشتر از حاین نام مجاز نمی باشد . استاندارد در نظر گرفته می شود.